SOSYOLOJİK İMGELEMDE HACI BEKTAŞ-I VELİ

Author:

Number of pages:
3261-3273
Language:
Year-Number:
2019-Volume 14 Issue 6

Hacı Bektaş-ı Veli, Horasan’ın Nişabur şehrinde 13. yy.da doğdu. İlk eğitimini Lokman-ı Parende’den almıştır. Ahmet Yesevi’ nin öğretilerini takip ederek eğitimini tamamladıktan sonra Aleviliğin yaygın olduğu Anadolu’ ya gelmiştir. Hacı Bektaş-ı Veli dendiği zaman aklımıza gelen en önemli husus, akla ve bilime yaptığı vurgudur. O, evrende sonsuzluğa uzanan bir davranışın taşıyıcısı olmuştur. Bektaş’ ın odaklandığı toplumsal yaşamın oluşmasını sağlayan niteliklere, Allah aşkı ve insan sevgisi temel hazırlamaktadır. Bektaş’ın oluşturduğu düşünce sayesinde, insanlar toplumsal uzlaşma ve barış ortamını tadabilmiştir. Bektaşi, aynı zamanda İslam kültürünü özümsemiş ve çevresindekilere yaymıştır. Seslendiği en iyi kaynak, insandır. Bu anlamda kullandığı kavramlar: Kardeşlik, iyilik, hoşgörü ve barıştır. Hacı Bektaş-ı Veli, Anadolu’ya ayak bastığında Anadolu’da siyasi bir birlik, toplumsal bir düzen yoktu. Söz konusu dağınıklık içinde toplumu kucaklayan, birleştirici, uzlaştırıcı toplumsal içeriğe ihtiyaç duyulmaktaydı. Devam eden süreçte Bektaşilik yükselişe geçti. Bunun sonucunda Bektaş-ı Velinin derslerini ve sohbetlerini takip ederek onun tarikatına bağlananlara, tasavvuftaki usule uyarak “Bektaşi” dendi. Sosyolojik olarak Hacı Bektaş’ı anlayabilmenin yolu, onun bakış açısıyla ilgilidir. Bu bakış açısını anlayabilmek ise onun eserlerinin incelenmesine istinaden yapılabilir. Kitabü’l-Feva’id, Fatiha Suresi Tefsiri, Besmele Şerhi, Makaalat-ı Gaybiye ve Kelimat-ı Ayniyye onun önemli eserlerindendir. Hacı Bektaş-ı Veli, “ Bir olalım, iri olalım, diri olalım.” sözüyle, insanlar arasındaki bütünlüğü, birliği dayanışmayı kastetmektedir. Ayrıca Hacı Bektaş-ı Veli, alın teri, temizlik, ve çok çalışmak konusunda,“ Oturduğun yeri pak et, kazandığın lokmayı hak et.” demiştir. Toplumda bütünlük, insanlar arasında sevgi, saygı, hoşgörü, kardeşlik gibi hususları da şu sözüyle dile getirmiştir. “Ayağa kalkarsan hizmet amacıyla kalk, eğer konuşacaksan hikmet ile konuş ve oturacağın zaman saygı ile otur!”

Keywords


Hacı Bektaş-ı Veli Inthecity of Nişabur of Horasan 13th century. He wasborn. Lokman Parende''inthefirsteducationafter Ahmet Yesevi 's teachingsfollowthetraining of the Alevi'nin widespread in Anatolia cametothewidespread. When Hacı Bektaş-ı Veli is mentioned, themostimportantthingthatcomestomind is emphasizingthat he has reasonandknowledge. Theuniverse is thebearer of a behaviorthatextendstoeternity.Bektaş'sintellectualloveandhumanlovearethebasisforthequalitiesthatenablesocial life to be focused. Thankstothethought of Bektaş, people can tastetheenvironment of socialreconciliationandpeace. At thesame time BektashisabsorbedtheIslamiccultureandspread it aroundtheworld. It'sthebestsourcehe'sheard. Theconceptsused in this sense arebrotherhood, goodness, tolerance, peace.When Hacı Bektaş-ı Veli stepped on Anatolia, therewasnopoliticalunityorsocialorder in Anatolia. Therewas a needfor a collective, conciliatorysocialcontentthatembracedsociety in the sense of clutter. This is theresult of theBektashismascension. As a result, Bektaş-ı Velinin followedthelecturesandconversations, andthosewhowereconnectedto his orderwerecalledBektashi in accordancewiththeprocedure in Sufism. The way to understand HacıBektaş sociologically is related to his point of view. To understand this point of view can be done intentionally to examine his works. If we come to his works; Kitabü'l-Feva'id, Surat al-Fatihah, BesmeleŞerhi, Makalalat-i Gaybiye and Kelimat-ı Ayniyye.HaciBektash-i Veli "Weshall be one, weshall be great, be alive", theunitybetweenpeople, unitymeanssolidarity. Inaddition, Hacı Bektaş-ı Veli, on theforehead, cleaning, working hard, said "Youdeservetheplaceyouhaveearned, theplaceyou sit." Insociety, he has voicedsuchthings as integrity, loveamongpeople, respect, tolerance, brotherhood. "Standupforthe service thatliftsyourfeet, sit downwithrespectwhenyouwill talk withwisdomand talk whenyouwillspeak!"

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,103
Number of downloads 462

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.