İstanbul'un İlk Sivil Uluslararası Havalimanı: Fransız Havayolu Cfrna/Cidna Şirketinin Rolü

Author:

Number of pages:
137-162
Language:
Year-Number:
2018-Volume 13 Issue  1

19. yy sonu, 20. yy başları havacılığın ve uçak sanayisinin oluştuğu ve geliştiği yıllardır. Uçak ve uçak sanayi, 20. yüzyılın ilk çeyreğinde hızlanarak Avrupa'da ve Amerika'da devam etmiş; uçağa bağlı havacılık yapıları ve mimarisi gelişmeye başlamıştır. Askeri havacılık, havacılık mimarisinin oluşumunda ve gelişiminde önemli rol oynamıştır. Askeri havacılığa paralel olarak sivil ve ticari havacılık gelişmeye başlamıştır. 1920'li yıllarda Avrupa ve Amerika'da olduğu gibi, Türkiye Cumhuriyeti'nde de bu alanda önemli gelişmeler olmuştur. Türkiye Cumhuriyeti'nin kendi ulusal havayolu şirketini kurmasından çok önce üç yabancı havayolu şirketi Türkiye'de faaliyet gösterme hakkını elde etmiştir. Bunlardan birisi Compagnie Franco-Roumaine de Navigation Aérienne (CFRNA) (daha sonraki adıyla CIDNA) olmuştur. Bu makalede Osmanlı Devleti'nden beri havacılık üssü olan Yeşilköy'deki CFRNA (CIDNA) havayolu şirketinin İstanbul'un kent tarihine ve havacılık mimarisine olan katkıları incelenmiştir. Fransız havayolu şirketi CIDNA, Yeşilköy'de tesis ve personel ihtiyacını kolayca karşılamak için, İstanbul'u Edirne'ye bağlayan ana tren yoluna (dekovil hattına) yakın bir konumda seçilen yerde, 2 hangar ve 1 istasyon binası tesis etmiştir. Uçuş rotaları belirlenmiş, gerekli altyapı sistemleri oluşturulmuştur. Bugün dahi büyük oranda özgün biçimlerini koruyan birer "endüstri mirası" niteliğinde olan bu şirketin tesisleri, BCA belgelerine dayanarak mimari yorumlar eşliğinde incelenmiştir. Bu tesis, daha sonra ilk milli havayolu şirketinin kurulmasıyla, Havayolları Devlet İdaresi'nin denetimine geçmiştir. Fransız şirketin bu yapılarından faydalanılmakta birlikte, Yeşilköy'de yeni terminal binası yapılmış, meteoroloji teşkilatı gelişmiş ve yeni uçuş rotaları ağı kurulmuştur.

Keywords


The beginning of 20th century is the period during which aviation and aircraft industry have generated and developed. Aircraft and aircraft industry continued in the West (Europe and the U.S.) by accelerating in the first quarter of 20th century; aviation buildings and architecture related to aircraft, have started to develop. Military aviation had a significant role in creating and developing aviation architecture. In parallel with military aviation, civil and commercial aviation has begun to develop. As experienced in the West in 1920s, important developments were made in these fields in the Republic of Turkey. Long before establishment of national airline company of the Republic of Turkey, three foreign airline companies obtained the right to carry on business. One of them was Compagnie Franco-Roumaine de Navigation Aérienne (CFRNA) (later name was CIDNA). In this article, distributions of CFRNA airline company in Yeşilköy as an aviation base dated from the Ottoman State, on Istanbul’s urban history and aviation architecture, are reviewed. French airline company CIDNA established 2 hangars and 1 station building in a location selected close to main train line (light railway) connection Istanbul to Edirne in order to meet the need of establishment and personnel in Yeşilköy easily. Flight routes were determined and required substructure systems were created. The establishment of this company which is considered as “industrial heritage” that has been protecting its unique types commonly even today is reviewed along with architectural comments based upon Prime Ministry Republic Archive (BCA) documents. This establishment started to be under the domination of Aviation State Administration afterwards with the establishment of the first “national” aviation company. Along with taking advantage of these structures of the French company, a new terminal building was constructed in Yeşilköy and a meteorology organization was developed and new flight routes network was established.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,061
Number of downloads 626

Share

Turkish Studies - Language and Literature
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.