Türkçede Fiiller ve Sınıflandırma Sorunları

Author:

Number of pages:
185-200
Language:
Year-Number:
2016-Volume 11 Issue 20

Bir dilin sözvarlığındaki kelimeler anlamsal, biçimbilgisel ve sözdizimsel ölçütlere göre sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırmanın en temel sözcükleri adlar ve fiillerdir. Kelime sınıflarını oluşturan sözcüklerin anlamlarıyla sözdizimsel ve biçimbilimsel özellikleri arasında belirgin benzerlikler vardır. Örneğin adlar durum, iyelik, çokluk gibi çekim kategorilerini alırken, geniş anlamda hareketi ifade fiiller zaman-kip-görünüş ve kişi kategorilerini alır. Filler geleneksel biçimbilgisi araştırmalarında çok temel anlamsal özellikleriyle verilir ve morfosentaktik özellikleri açısından ele alınırlar. Fakat böyle bir yaklaşım fiilleri anlamada yeterli değildir. Türkçede fiiller, sözdizimsel (gramatikal ilişkilerine göre, yönetim çerçevelerine göre ve tematik rollerine göre) ve anlambilimsel açıdan da yeniden incelenmelidir. Dilbilimdeki fiil anlambilimi çalışmaları fiilleri, temel anlamları ve iç zamansal yapılarına (kılınış) göre sınıflandırır. Fiiller temel anlamlarına göre hareket, etki, verme, konuşma, düşünme vb. farklı gruplara ayrılır. Dilbiliminde diğer bir fiil sınıflandırma çalışması Türkçede kılınış terimiyle karşılanır. Türkçede en çok bilinen kılınış sınıflandırması fiilin iç evre yapısına göre yapılan sınıflandırmaya dayanır. Vendler’le başlayan fiillerin kılınış açısından dörtlü ayrımı (durumlar, işler, başarmalar ve tamamlamalar) Vendler’den sonra yeni ilavelerle devam eder. Fiillerin kılınış sınıflandırmaları Croft’la iki boyutlu hale gelir. Croft’un geliştirdiği kılınış sınıflandırma modeli henüz Türkçeye uygulanamamıştır. Fiiller konusundaki yöntemsel ve anlamsal yaklaşımların yetersizliği, fiillerin yeniden değerlendirilmesini zorunlu kılar. Bu çalışmaların Türkçeye uygulanması, Türkçenin fiil sisteminin, fiil sınıflarının, sözdizimi ile anlambilimi etkileşiminin anlaşılmasına büyük katkılar sağlayacaktır.

Keywords


The words in a lexicon can be classified in terms of semantics, morphology and syntax. The basic words in this classification are nouns and verbs. There are similarities between the word meanings in a word classes and their morphological and syntactic properties. For example, while nouns take case, possessive, plural categories; the verbs take tense-mood-aspect and agreement categories. Verbs in traditional approach are described with basic semantic properties and examined with morph-syntactic features. But this kind of approach is not sufficient for understanding and classifying the verbs. Verbs in Turkish should be scrutinized again syntactically (in terms of grammatical relations, subcategorization frame, thematic relations) and semantically. The studies of verbal semantics in linguistics can classify the verbs in terms of their core meaning and lexical aspect. According to their core meanings, verbs can be

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,857
Number of downloads 587

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.