Türk kültüründe her işin başı ve başlangıcı olarak kabul edilen besmelenin Kur’an-ı Kerim tercümelerinde yazılışına çok önem verilmiştir. Elimizdeki belgelere göre ilk besmele çevirisi, Karahanlı Türkçesi dönemine aittir. Türkçenin diğer tarihi dönemlerinde de besmele tercümeleri yapılmıştır. Bazı âlimler, tam olarak tercüme edilemeyeceğini söyleyerek besmeleyi Türkçeye çevirmeyip Arapça orijinal şekliyle bırakmışlardır. Âlimlerin bir bölümü Kur’an-ı Kerim’deki diğer ayetler gibi besmelenin çevirisini yapmışlardır. Bu çeviriler bazı eserlerde kelime kelime olmuş bazı eserlerde açıklamalı olarak verilmiştir. Türkçe tercümelerin bir kısmında ise hem besmelenin Arapça orijinal şekli hem de Türkçe tercümesi birlikte yazılmıştır. Besmeleyi oluşturan dört unsur başlıca “b’ism”, “Allah”, “rahman” ve “rahim” kelimeleridir. Kur’an-ı Kerim’in Türkçe tercümelerinde “b’ism”, atı birle adıyıla, ism‐i şerifiyle, adına, ismiyle şekillerinde yer almıştır. “Allah” kelimesi Uġan, İḍi, Tañrı, Tanrı Te’âlâ, Allah-ı Te’âlâ olarak Türkçeye çevrilmiştir. “Rahman” kelimesi için bagırsak, üküş rahmetlig, rûzî bergen, ulug bahşişlıg, yarlıkagan, merhametli, esirgeyen, esirgeyici gibi karşılıklar verilirken, “Rahim” kelimesi bagışlaguçı, ulaşu yarlıkagan, yarlıkaguçı, rahmeti lâzım, raḥmat ḳılıcı, rahmet edici, bağışlayıcı olarak açıklanmıştır. Mahfuz fiili olarak besmelelerde başla-, oku-, tilavete baş- kullanılmıştır. Bazı tercüme örneklerinde bu dört unsurdan “Allah”, “rahman” ve “rahim” kelimelerinin Türkçeye çevrilmeden Arapça aslına uygun olarak kaldığı görülmektedir. Bu çalışma besmelenin, Türkçenin tarihi dönemlerindeki Kur’an-ı Kerim tercümelerinde nasıl yer aldığı üzerinedir.

Becauce basmalah is considered as the beginning of every action in the Turkish culture, it is also given much importance to its writing in the translations of the Quran. According to the documents we have, the first translation of the basmalah, belongs to the period of Karahanlı Turkish. In the other historical periods of Turkish translation of basmalah is made. Some scholars says that because basmalah can not be fully translated to another language, it should be left in the original Arabic form. On the other hand, some of scholars have translated basmalah as other versus in the Quran. These are given as annotated or in the form of word for word translation. In some Quran translations, both of the the Arabic original shape of basmalah and its Turkish translation are written together. Basmalah consists of four elements as “b’ism”, “Allah”, “rahman” and “rahim”. “B’ism” has been translated as atı birle adıyıla, ism-i şerifiyle, adına, ismiyle. The translation of “Allah” is Ugan, İ?i, Tañrı, Tanrı Te’âlâ, Allah-ı Te’âlâ. For “rahman” the words bagırsak, bagışlaguçı, üküş rahmetlig, rûzî bergen, ulug bahşişlıg, yarlıkagan, merhametli, esirgeyen, esirgeyici are used. “Rahim” is given as bagışlaguçı, ulaşu yarlıkagan, yarlıkaguçı, rahmeti lâzım, ra?mat ?ılıcı, rahmet edici, bağışlayıcı in the Turkish translations of the Quran. As the protected verb başla-, oku-, tilavete baş- has been selected. In the some examples of basmalah translations, “Allah”, “rahman” ve “rahim” remains originally. In this study how the basmalah takes place in the Turkish translations of the Quran will be emphasized and it will be focused on the basmalah translations.