Dîvân şiirinin şahıslar kadrosunda hükümdarlar, devlet adamları, tarihî ve efsanevî şahsiyetler, peygamberler, mutasavvıflar, şairler ve âlimler beyitler ya da müstakil şiirler vasıtasıyla dîvân şiirinde kendilerine yer bulmuşlardır. Dîvânlarda bahsi geçen âlimlerden biri de, daha çok Ebû Hanîfe künyesiyle tanınan ve İmâm-ı A‘zâm diye övülen Nu‘mân b. Sâbit’tir. Dîvân şiirinde sadece onu anlatmak için yazılmış, övgü dolu şiirler mevcuttur. Ancak Ebû Hanîfe için husûsî olarak yazılmış şiirler sayıca azdır. Asıl yekûnu, ondan dolaylı bir şekilde bahseden ama hep onun üstünlüğünü vurgulayan şiirler oluşturur. Kimi zaman bazı âlimler ona benzetilmek sûretiyle methedilir, kimi zaman Ebû Hanîfe’ye ve onun mezhebine hizmet edenler takdir edilir. Bu çalışmanın amacı İslam ilim geleneğinde önemli bir pozisyona sahip olan ve ilm-i fıkıhta kendine has bir ekol sahibi olan büyük âlim Ebû Hanîfe’nin dîvan şiirinde sahip olduğu yeri tespit etmek ve sahip olduğu yerin mahiyetini, husûsiyetlerini vuzûha kavuşturmaktır. Makalenin araştırma safhasında yüze yakın dîvân tek tek incelenmiştir. Bazı dîvânlarda Ebû Hanîfe ile ilgili herhangi bir beyite rastlanmamıştır. Ulaşılabilen tüm beyitler ise makaleye dahil edilmiştir. Bu çalışmada sadece dîvânlar esas alınmış, Ebû Hanîfe menâkıbnâmeleri kapsam dışı bırakılmıştır. Makalede öncelikle Nu‘mân b. Sâbit’in hayatı hakkında bilgi verilecek. Akabinde ise ona dair yazılmış beyitler konularına göre tasnif edilecek ve açıklamalar yapılacaktır.

Sultans, statemen, historical and mythical personage, prophets, sufis, poets and scholars take a place for themselves in the poems of diwan through couplets or substantive poems. One of the scholars who is mentioned in the poems is Nu‘man ibn Thabit, that is better known by his personal record Abu Hanifah and be praised as al-Imam al-A‘zam (the greatest leader). There are poems which is written only for him and are full of praise. But they are few in number. Essential sum is poems that mention of him mediately but always emphasise his superiority. Sometimes some scholars are praised thereby liken to him, sometimes people who ministered to him and his school are appreciated. The aim of this study is to ascertain the place of Abu Hanifah, who has an important position in Islamic science tradition and has a spesific school in the science of Islamic law, in the poems of diwan and to explain speciality and character of his place. The research phace of this article, nearly one hundred diwans were analysed. In some of them, there is not a poem related to Abu Hanifah. All couplets were reached were add to the article. This study based on only diwans. Sagas about him were excluded. Firstly, information is going to be given about Abu Hanifah, then couplets which was written for him will be classified according to their subjects and put in order and will be explained.