Türk Halklarının Birliği İçin Savaşan Bir Bilim Adamı Veya Dilci Abdulla Şerifov

Author:

Number of pages:
1160-1173
Language:
Year-Number:
2009-Volume 4 Issue 3

Rusya esaretinde kalan Türk halklarının aydınları, bağımsızlığın bir tek yolu olduğunu görürdüler: halklarını eğitmek ve birleştirmek. 19. yüzyılda bu harekete, “maarifçilik hareketi” veya “ceditçilik” diyorlardı. 20. yüzyılda dünyada Komünist hareketinin güçlenmesi, esarette kalan Müslüman Türk aydınlarına da etkisini gösterdi. Onların birçoğu solcularla birleşerek Rusya’daki rejime karşı çıktılar. Bolşevikler, Rusya çarını devirip hâkimiyeti ele geçirdikten sonra yine de sömürgecilik ve halkları asimile etme siyasetini devam ettirdiler. Durumun eski zamanlarda olduğu gibi devam etdigini gören Müslüman Türk halklarının solcuları yeniden ayaklanmak, istiklal savaşına kalkmak için birleşmeye çalıştılar. Şu savaşa katılanlardan biri de Abdulla Şerifov oldu. Şerifov, 1893 yılının Kasım’ında Rusya’nın Orenburg vilayetinin Troutski şehrinde doğmuştur. 1908’de İstanbul’a gelerek burada yerli Müslüman Hayriye Cemiyeti’nin yardımıyla Darülmuallimi bitirmiştir. 1923-1937 yılları arasında Bakü’da yaşayan Abdulla Şerifov, esir Türklerin bağımsızlığı için çok çaba gösterdi. Abdulla Şerifov Bakıda çalışırken okullar için grameri, “Türk Okullarında Rus Dilinin Tedrisi (Karşılaştırmalı Metodun Esaslaştırılması)” kitapları yayınlatmakla birlikte, “Türk-Tatar Dillerinin Singarmoniyası Hakkında”, “Türk Dili Gramer Kategorilerinin Tasnif Prensipleri Hakkında”, “Azerbaycan’ın Şamahı Diyalekti”, vb. araştırmalarını yapmış ve M. İ. Menşikov’un “Yafetidologiya ve Marksizm”, akademik Marr’ın “Yafetidologiya ve Marksizm Hakkında Bakı Tartışmaları” kitaplarını Azerbaycan Türkçesine çevirmiş, editörlüğünü yapmıştır. Abdulla Şerifov milliyetçilik yapmakla ve Sovyetler Birliği’ni yıkarak bir Birleşik Türk-Tatar Devleti kurmaya çalışmakla suçlanarak 1937 yılında gözaltına alınmış ve 3 Temmuz 1938’de, gece vakti Bakü’de kurşuna dizilmiştir.

Keywords


The intellectuals of Turkic nations considered the unity and enlightenment of their nations as the only way leading to the liberty. This movement was called “enlightenment movement” or “modernism” in XIX century. The increase in the communist movements brought its impact on Muslim Turkic intellectuals who were in bondage. Some of those intellectuals joined Communists and protested against the regime in Russia. The Bolsheviks overthrew Russian tsar and took the ascendance over the country. They went on pursuing the policy of imperialism and assimilation of the nations. The continuation of such policy motivated the communists of Muslim Turkic nations to unite in order to rebel and gain independency. Abdulla Sharifov was one of those strugglers. Sharifov was born in 1983 in November in the city Troutski which belonged to Orenburg province of Russia. He came to Istanbul in 1908 and graduated from “Darulmuallim” with the assistance from local Muslim Charity Society. Abdulla Sharifov who lived in Baku during 1923-1937 struggled a great deal for the liberty of the Turks. Having published the grammar book named “Türk Okullarında Rus Dilinin Tedrisi (Karşılaştırmalı Metodun Esaslaştırılması)” (“The teaching of Russian language in Turkic schools” Substantiation of Comparative Method) for the schools during his activities in Baku he went on realizing researches such as “Türk-Tatar Dillerinin Singarmoniyası Hakkında” (About the Singarmony of Turk-Tatar Languages), “Türk Dili Gramer Kategorilerinin Tasnif Prensipleri Hakkında” (About the Classification Principles of Grammar Categories of Turkic), “Azerbaycan’ın Şamahı Diyalekti”(Shamakhi Dialect of Azerbaijan). Sharifov translated and edited the books “Yafetidologiya ve Marksizm” (Yafetidology and Marxism) by M. I. Menshikov and “Yafetidologiya ve Marksizm Hakkında Bakı Tartışmaları” (Baku discussions on Yafetidology and Marxism) by academician Marr into Azerbaijani turkic.. Abdulla Sharifov was accused of being nationalist and activist who fouhgt for the creation of United Turk-Tatar government and against the Soviet Union. He was put in jail in July 3 in 1937 and was shot to death in the middle of the night in Baku in 1938.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 517
Number of downloads 287

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.